Şekil Bozukluğu

Pazartesi günü sanat aleminde ne var ne yok diye bakınırken oyunlara da göz atıyordum. Tiyatro sezonu açılmış olmasına rağmen henüz sezonu açmamıştım. Geçen hafta sevdiğim mizah yazarlarından Eprahim Kishon'un bir oyununun afişini bilboardlarda görünce heyecanla nete dalmış, salonun dolu olduğunu görünce de kaçıracağım oyun için üzülmüştüm.

Bu kez, özellikle de içgüdülerim "Bu oyuna git." deyince kıvranmaya başladım. İçgüdülerimi harekete geçiren oyunun adı ve afişi olmuştu, yazarı hakkında bir bilgim yoktu ama Trabzon Devlet Tiyatrosu çıkışlı Ben Feuerbach kişisel tarihim açısından önemli bir aksiyon yaşatmış izi derin bir oyundu.

Çok tereddüt yaşadım; bunun yanı sıra sürprizlerle karşılaşmayı seven yanım bu oyundan iş çıkar diye ısrarla dürtüyordu. Dayanamadım ve  en sevdiğim eylemlerden birini yaparak My Bilet.com'daki hesabıma girdim. Yer konusunda umutsuzdum. J sırasında bir boş koltuk görünce  bunu bir fırsat saydım ve  kaçırmadım.

Oyunun olduğu dün  gidip gitmemek konusunda sürekli ikilem yaşadım. Tanıtımında yer alan "Bekar bir kadının yalnızlığı ile hesaplaşması anlatılıyor." cümlesi ile tanımadığım yazarını yana yana getirince içimdeki ukala burun bükmedi değil... bir yandan da  "bir sürpriz çıkar ve ben oyunu ve yazarını parlatırım" diyerek keşfetmenin tadını da hatırlatıyordum kendime.

Salona girdiğimde dekordan etkilendim, dışarıda gördüğüm oyun resimleriyle sahneyi bir araya getirdiğimde hemen bir artı attım.

Oyunun açılışındaki  çerçeveye alınmış insan yüzleri ve doğru kullanılmış ışık ve tabii ki doğru seçilmiş müzik, şöyle bir koltuğa yerleşmeme sebep oldu. Bekar kadın ve yalnızlıktı sahnedeki, cümleler hoştu, atmosfer sıcaktı.  Bu da yazarla iyi bir tanışıklık demekti ve umuttu.

İçimde hep var olan ama arada bir ve aslında çok nadiren ortaya çıkan ukala, sonradan fazlasıyla utandırılacağı üzere, oyunculuk ve tonlama üzerine biri iki kelam etmeye kalktı oyunun hemen başında. Ama oyun ilerledikçe ve oyuncular ısındıkça ukala önce bedenimi sonra da sessizce salonu terk etti. Ben de  ukalaları salonu terk eden diğer izleyiciler gibi  koltuğuma çakıldım. O andan itibaren sadece beni değil tüm salonu eline geçiren bir oyun vardı; hüznü mizahla tatlandırmış, komikliklere başvurmayan, ukala bir bakışla komiklik sayılabilecek anları ve cümleleri bile sevimli kılmayı başaran  şahane bir akış vardı sahnede.

Bir saat beş dakika süren tek perdelik bu oyun derdini o kadar güzel anlatıyordu ki, o kadar geçirgen bir metni ve bu metin üzerinde o kadar samimi ve sevimli oyunculukları vardı ki,   anlar  çerçeveye alınıp dondurularak o kadar şık vurgular yapılıyordu ki,  ışık ve müzik, ufacık ayrıntılar, imgeler,  meslekler öylesine güzel planlanıp uygulanmıştı ki, her saniyesinde  oyuna  teslim olmaktan başka çareniz kalmıyordu.

Kanımca, oyuna sadece "bekar bir kadının yalnızlığı ile hesaplaşmasını anlatıyor" noktasından bakmak, başta iyi bir gözlemci olduğu anlaşılan başarılı yazar Hayriye Ersöz'e büyük haksızlık.

Oyun tek kişilik  yalnızlıkla, ilişkilerdeki yalnızlık halleri üzerine pek çok şeyi anlatıyor aslında... Bunu o kadar hoş noktalardan ve detaylarla  yapıyor ki bir anlamda bu detaylar izleyiciyi de oyunun  bir parçası yapıyor.

Ayrılma kararındaki bir evli çift, evlenme hayali kuran ve bunun zorunlu olduğunu düşünen bekar bir kadın, evlenmek için seçilen adam ve bir bedende somutlaşan yalnızlık üzerinden; her yetişkinin kendinden ya da tanıklıklarından bir parça bulacağı, bekar kadının hissettiği baskının nedenlerini de ortaya koyan son derece başarılı  öykü üzerinden son derece başarılı bir oyun kuruyor Yönetmen Yunus Emre Bozdoğan.

Bekar bir kadının yalnızlığı ile hesaplaşmasını anlatıyor vurgusu bir kişiyi öne çıkarıyor ve hikayesini onun etrafından  anlatıyor  algısı yaratsa da oyunun en güzel yanı aslında sahnede tüm karakterleri eşit kılıp hiçbirini öne çıkarmadan, derdini kolektif bir katkıyla anlatıyor olması. Her bir karakterin bir diğerinin katalizörü olduğu ve sonuçta ortaya bir mesele koyduğu ve bu meselenin salondaki herkes tarafından gayet iyi anlaşıldığı başarılı bir dil bu.

Keyifli bir tiyatro gecesi için biçilmiş kaftan olan Şekil Bozukluğu;  gayet sevimli, kasıntısız, kurgusu güzel, oyunculukları şirin,  ritmini asla kaybetmeyen, doğru tiplemeleri ve başarılı kostümleriyle eğlenceli ve"Kuzeyli" bir oyun. İzlenmeli.


Dekor tasarımı: Aytuğ Dereli, 
Giysi tasarımı: Töre Özsel,
Müzik: Fatih Veli Ölmez
Işık tasarımı: Yüksel Aymaz
Suflöz : Aynur Yılmaz


Oyuncular: UĞUR KELEŞ, EMRE ÖN, N. MERT HÜROL, F. DİDEM ÖZKAVUKÇU, SİNEM BİLGİN

Rüzgarın Gölgesi-Carlos Ruiz Zafon

 Kolanın buzla ve limonla iyice aroma kazandığı son yudumlarını çok severim ve bu son yudumlar her seferinde yeni bir bardak hazırlamama sebep olur.

 Öngörü: 

 "Şans mı bana yardım eder ya da benim sezgilerim mi güçlüdür?" sorusunu şu an cevaplayamayacağım ama hep sonraya bıraktığım bu kitap, kesinlikle kolanın son yudumlarının tadında. İştah açıcı olarak kullanmaya karar verdiğim yarım saatlik vakitte 52 sayfasını okuduğum Rüzgarın Gölgesi kesinlikle benim yakamı bırakmayacak. Muhtemelen kendisi 500 küsur sayfalık kitapları en kısa sürede okuma rekorumu kırdıracak ve okuma süreci içinde kitaptan bir karakter gibi onu yaşama halim devam edecek. Sanırım ben bir süreliğine birincil dünyam olarak kitaptaki öykünün içinde olacağım.

Okutma arzusu: 

 En sevdiğim yanı da romanı bölümlere, bölümleri de kendi içinde bölümlere ayırarak kurgulayan Yazar Carlos Ruiz Zafon'un tavrı oldu. Çünkü  bölüm aralıkları uzun olan kitaplarda -hele bir de akıcılık yoksa- okuma arzusu yorulmuş olsa dahi bölümü bitirmeden araya ayraç koymayan, dolayısıyla bölüm sonuna kadar ızdırap yaşayan ben; geçtiği arabaları bir daha geçmek zorunda kalacağı için mola vermeyi sevmeyen, mola verdiği anda da sabırsız bir gerginlik hisseden eski zamanlardaki kendimi yaşarım.

Bazı uzun kitaplar: Ağırlıkla, uzun bir kitap yazıp kariyere  çentik atmak ya da  kazanca çevirmek maksadıyla yazılmışlar duygusu yaratırlar insanda, en azından bende. Rüzgarın Gölgesi tüm bunları  yerle bir eden, üstelik hepsi birbiriyle ilişkilenmiş karakterlerin her birini başrol yapmayı başaran, daha 300. sayfayı henüz geçmişken olası bir sohbette hayranlıkla söz edilebilecek en az beş karaktere insanı odaklayan, çok satan kitaplar konusundaki ön yargıları gözden geçirtecek enfes bir roman.

 Uyarı: 

 Kesinlikle araya işler ve güçlerin girmeyeceği bir dönemde; mesela cuma akşamı ya da cumartesi sabahından başlayıp pazartesi sabahı bitirmek planlamasıyla ya da bir tatil dönemine denk getirilerek okunmalı. Çünkü insanı günün hiç bir anında rahat bırakmıyor, sürekli çağırıyor. Çağıramasa da "yahu benim bu hayatta da kahramanlarım, insanlarım ve işlerim vardı" diye titremesine, tıpkı görülen bir rüyanın farkına varıldığı anda uyanmak için gösterilen gayret gibi gerçek yaşama dönebilmek için çabaya ihtiyaç duyuruyor.

Bazı kitaplar insan ortaya bir iddia koyduğunda onu gerçekleştirmek için ellerinden geleni artlarına koymuyorlarmış: 

 "Muhtemelen kendisi 500 küsur sayfalık kitapları en kısa sürede okuma rekorumu kırdıracak" cümlesini kurduğumda, bunun o anki coşkuyla söylenmiş, altında kalınma ihtimali olan bir iddia olarak  abartmış olabileceğim kaygısını da yaşamıştım aslında... Olur ya bir sürü engel çıkar, araya iş güç girer ve insan bunu gerçekleştiremez di mi? İşte bu kitap "di" dedirtmiyor.

 Manzara:

Bugün ki hedefim 200'ü geçmekti, banklarda "150. sayfada eve döner bir kahve içer, bir şeyler atıştırır ve ardından yanına şu Efes'in yeni birasını da ekleyerek devam ederim" demiştim.

Günü ilahi güce emanet ettim ya ben, o da gereğini yaptı yine: Bölüm tam 150. sayfada bitti, üstelik bir mektupla... Mektubun sondan bir önceki cümlesinde şu kelimeler vardı: "Seni o trende, düşlerle dolu ve ihanetlerle kırılmış yüreğinle, hepimizden ve kendinden kaçarken hayal ediyorum."

Kıyıya usul usul vuran, tam da Sound Of Silence şarkısının tadında sakin dalga sesleri sunan, mavinin bambaşka bir tonuna sahip bir deniz. Bu denizin üzerinde bahsi geçen şarkıya vurmalı tonunda sesleri ile katkı veren, çok yakındaki balıkçı tekneleri. Bir kenarından kafayı çıkarmaya hazırlanan güneşin turuncularının serpilmeye başladığı taptaze bir maviye sahip gökyüzü. Bu gökyüzüne izlerini bırakan iki uçak. Çam ağaçlarının altına, güneşin en kızıl haliyle kendini göstermeye başladığı andan itibaren efekt tadında bir ürpertiyle esen rüzgar. İnsanın gerçekten ve her seferinde bildiği halde güneşin yükselme anında hissettiği korku desem abartı olur ama uygun kelimeyi de bulamadım şimdi. Çünkü tam da şu noktada, öğrenci avına çıkmış bir telefonda bu eylemi pazarlayan bir kadını dinlemek zorunda kaldım, yaklaşık 15 dakika.

Kitapsa; eğer dünkü gibi araya işler güçler girmezse muhtemelen bugün bitecek, olmadı yarın sabahki güneşin doğuşunda. Kesinlikle muhteşem bir kitap ama! Bunun altını çiziyorum.  "Başka Zaman Kütüphaneleri"ni iyi ki okumuşum dememe sıklıkla sebep oldu kendisi; bir yanıyla birbirlerini o kadar güzel tamamlıyorlar ki... bir gün birine bir hediye almak düşünüldüğünde muhteşem bir ikili olacaklarını söyleyebilirim. Tabii ki sürekli bahse konu kitap akla geldiğinde pek çok gülümseme, pek çok iyi ki ile birlikte pek çok sevgi sözcüğü ve jesti de çağrıldı akıl tarafından. Pek güzel görüntüler olduğunu söylemeliyim laf aramızda.

Aslında 525. sayfaya ayracı koyduğumda aklımın çağırdığı senaryo çok güzel ve bambaşka bir şeydi; kesinlikle başka türlü bir final yapmazdım. Ama hayat işte... 525.sayfasının sonuna geldiğimde  o ana kadar ışıkları seçilmeyen tekneler tam da karşıma gelmiş üstelik de ışıl ışıllardı. Aslında bir final için sahne güzeldi; ama benim şu hain hayal gücüm bambaşka bir senaryo yazınca, hiç olmazsa havai fişekler olmalı diyerek orada bıraktım kitabı. Bir de bir başka özel, duygusu büyük ama cismi küçük bir şeyin final sayfasını çevirdiğim anda orada olması gerek. Çünkü bu kitap her türlü ritüeli fazlasıyla hak ediyor.

Abartı:

 Öyle bir kitap okudum ki ben; genelde bu saatlerde pek kahve içmememe rağmen şu mail kutusunu açtığım anda yanımda şiddetle istedim onu, hatta bir shot votka ile birlikte. Bu arada Zubrowka kahve uyumunun güzel olduğunu söylemeliyim. Bunda kitabın sonunda oluşan coşku ve onun şiddetle çağırdığı senaryonun rolü nedir bilmiyorum an itibariyle... Bilince kesinlikle paylaşacağım ama.

Kitapla ilgili şöyle bir karara vardım, gerçi henüz kesin olmadığı için karar demesem daha doğru da...

Eğer kitabın son sayfasına gelmeden havai fişek gösterisine denk gelirsem, fırsatı kaçırmayıp hemen son sayfaya atlayacağım. Olmazsa, en azından son paragrafı öyle bir anı bekleyecek.

Kendime heyecan yaratmakta da üstüme yok sanki.

'Bu da Ne Ya Şimdi,' Denebilir!

Bir Kitap Yaşarken...

O sohbet anı için bir ganimet buldum bugün, daha doğrusu bırakıldı. Çocukların teyzesi ve  üç arkadaşı kahvelerini, bardaklarını yanlarına alarak saklı bahçemizi ziyarete geldiler. Bahçe gitmeden tadını çıkaralım modundalar ve yıkılma aşamasında bir eylem yapabilecekleri endişesi de taşıyorum açıkçası. Özellikle Ukraynalı olan biri var ki kendisini elinde Türk Bayrağı ile çatıda göreceğimiz kesin.

Kafileyi gönderdikten sonra bir tatlı huzurla buluştu bünye ve şımarıklık yeniden tavanda.

Şimdi bir ikilem yaşıyorum: Kahve ve kitapla banklara gitsem, müzik dinleyip kitap okusam fikrim vardı- ki kafile gelmeden önce mp3çalara, indirmediğim son iki albümleri dahil olmak  üzere tüm Bandista albümlerini yüklemiştim. Tam çıkarken yakalandım, dolayısıyla vakit de kaybettim. Aklım da kitapta. Kitapla buluşmak için bir çözüm bulacağım ama! Saat kaç olursa olsun.

Ganimet ise- ne tesadüf ki- iki adet Café Créme Arome.

Aslında kitaba eşlik edebilecek bir müzik aradım, ne tür olursa olsun -ki sözlü asla olmazdı... ama sonra, ikisinin bir arada olamayacağını, bu konuda beceriksiz olduğumu düşündüm; aynen cips meselesi gibi.  Kitap yaşanıyor ya; bu yaşama haline bir fon olur sanki duygusu taşımıştım önce, sonra vazgeçmiştim.

Kitabı sade almamak kendisine haksızlık olurdu.

Doğru kararı başka doğru kararlarla yer değiştirdim ve yeni doğru kararları da sevdim. Denemekten zarar gelmezmiş onu anladım; ayrıca yaparak pişman olmak iyi bir şeymiş; bir de her şey anda gizliymiş; duyguda, düşüncede, hissiyatta...

Sırasıyla gidersem: Akşam kitabı aldım banklara gittim, mp3 de yanımdaydı; önce biraz sadece müzik dinledim, sonra kitabı okuyordum ki yağmur  başladı, bir süre okumaya devam ettim, sonra eve döndüm

Beş dakika sonra tekrar kitabı aldım ve gittim, yağmur başlayınca bir kez daha eve döndüm. Tam kapıdan girdim telefon çaldı,Tırtıl: "Şarjımı orada unutmuşum, kitaplığın orada, getirir misin?"

Araba, sahil yolu, parke taşlarda lastik tıkırtıları, camdan dolan yağmur ve deniz kokusu, güzergah üzerinde açılma hazırlıkları yapan iki mekana göz atış, şarjı bırakıp geri dönüş. Ev.

Bu kez bir termos sütlü kahve yaptım, kitabı ve mp3'ü aldım banklara tam anlamıyla konuşlandım. Mp3'ü açtım, kitabı okumaya başladım. Bir yandan da kahvemi yudumluyordum. Hava nefis, deniz açık, balıkçı tekneleri demli çay kokuluydu. Mutluydum ve hala ayılmamıştım. Müzik kitaba fon olmuştu. Hiç de rahatsızlık vermiyor, aksine kitap film olup akıyordu.

Yağmur yeniden damlamaya başlayınca bir süre daha bekledim. Sonra, kitabı tam kapatacakken, bir şarkı başladı. Kitaptaki yerin duygusuyla şarkının tonundaki uyuma bayıldım.

Kitap kucağımda hafif damlalarla ıslanırken şarkı şahane bir gülümseyişi açığa çıkardı. An çok güzeldi, akıldan ve yürekten geçenler de... Yağmur biraz daha artınca bu kez kalkmadım.  Neden acaba?

Kitabı sweatshirt'ümün altına sokup korumaya aldım.

Müzik ve kahve eşliğinde olağanüstü güzel anlar yaşadım. Yağmuru pek sevdim, tam da olması gerektiği kadar yağıyordu. An tertemizdi ve tadını dibine kadar çıkardım. Hayatı bir kez daha sundukları için çok sevdim; ıslandım, kurudum, kitabı yeniden açtım, okudum, gülümsedim, hissettim ama asla ayılmadım.

Aslında anı terk etmeye hiç niyetim yoktu, ta ki bir vergi ödemesi için bu ay mıydı tereddüdü yaşayıncaya kadar. Eve gidip netten ödeyeyim dedim.

Aklımı bankta bıraktım.

Geldim ödeme planına göz attım, hayıflandım; bir sonraki aymış meğer. Tekrar gitsem mi tereddüdü içindeyim şu an. Ama o şarkı için gidebilirim. Gidiyorum.

Bu sabahtan söz edeyim biraz... güneş ufuk çizgisinden yükselmiş, kızılını üzerinden usulca sıyırıp oraya bırakmış, -bütün gizemiyle- kendini sakladığı  bulut şeklinde bir paravanın ardından ışığını sezdiriyor ama güzelliğinin farkında bir diklikle kendini göstermek için seçtiği anı bekliyordu. Edası pek güzeldi.

Gece muhteşemdi; yağmura, tatlı bir soğuğa, babamın ağaçlarına ve tümüyle bana ve arada bir gelip geçen diğer gece insanlarına kalmıştı. Sahil korumanın botu mu yoksa helikopter mi olduğunu anlamadığım bir ışık kümesinin kıyıya, açığa, sağa sola doğru yaptığı hızlı hareketler ise hayal dünyası ile doğru orantılı olarak geceye ürperten bir renk katıyordu.

Yanımda Café Cremé'i de götürmüştüm, sonra nedense vazgeçtim. O ara muhtemelen yurttan ya da hafiften tiner çekmiş bir çocuk yanaştı ve sigara sordu. Algı işte! O iki adete bir anlam yüklemişti.

Sonradan epeyce üzülüp pişman olacağım üzere çocuğa "Ben sigara içmiyorum." dedim.

Mutlu Moskova

Koliden çıktığı ilk akşam onu alıp banklara gittim. Onu okuma lambası ve ağaçlarla tanıştırdım. Denizi ve hemen arkamızdaki ayışığını çok beğendi. Ben de kendisini...

Henüz ilk sayfalardayken içim kıpır kıpırdı.

Bir yandan başarımın tadını çıkarırken bir yandan da "Bunu hemen paylaşmalıyım!" arzusu, bir mektup yazmak üzere 23. sayfada beni eve taşıdı.

 Bu kez direk kendisiyle tanıştırmaya karar verdim.

Karakteri çok sevdim, memleketle ilgiliydim ama Andrey Platonov tam anlamıyla vurdu.

Tasvirleri, inceden alaycılığı, düzen ve ideoloji eleştirisi, duyguları kelimelere dökme biçimi  fazlasıyla etkiledi.

İlk sayfalardaki yakıştırmam bunun bir yetişkin masalı olduğuydu;  çok naif bir masal. Yani bayıldım, henüz önümde 100 sayfa varken üstelik.

-Yasaklı Yazar- Andrey Platonov'un diğer kitaplarını da tümüyle içgüdülerime dayanarak favorilere eklemiştim ve ilk okunan kitabından alınan tattan anlaşıldığı üzere kendisiyle ilişkimiz yılbaşına kadar sürecek.

Ertesi sabah hafif bir yağmur atınca banktan geri dönmüştüm fakat yaklaşık 20 dakika sonra banklarla buluşma yeniden gerçekleşti.

Kitapla ilgili düşüncem olumlu yönde daha da gelişti ki Stalin Sosyalizmine göndermeleri pek güzel..

Moskova Çestnova ve diğer karakterlerden 3 tanesi  listemde kendilerine seçkin bir yer edinecek gibi...

Ayrıca kendimi 1900'lerin başındaki Moskova'yı gezmiş gibi hissediyorum.

Yazarı kısacık bir kitapta bu kadar derinlik sağlayabildiği için gönül defterimde ayrı bir yere koyuyorum.

Kitabı, insanı ve onun yalnızlığını hissettirmedeki başarısı nedeniyle Gece Uçuşu'na benzettiğimin altını çiziyorum.

Bu kitaba karşı şu an tarif edemeyeceğim bir sevgi oluştu içimde.

Üstelik tekrar okuduğu kitap sayısı üçü bile bulmayacak ben, bu kitabı bir kez daha okumak konusunda çok istekli gördüm kendimi.

Kesinlikle yakın bir tarihte bir kez daha -sindire sindire- okuyacağım.

Kısa ama etkili kitaplar candır.

Zaman Kumbarasında Bir Portre...

Tefecilik yapan, gusto yoksunu mafya kırıntısı bir şahsiyet görüntüsündeki derisi nasır bağlamış kırışıklara sahip meşin renkli trendy-tüccar bir amca: Ulviler katında çıkar sağlamak konusundaki uyanıklığını güneşi solduracak bir parlaklıkla göze takıyordu. Muhtemelen AKP'nin, iktidarda kaldığı sürece, bayrağını burçlara çekmekte hep "Ulubatlı Hasan" olacak bu amca: Modern Muhafazakarlığın bir nişanesi olarak sabah sporundaydı. Üstelik cebindeki aletten kuran yayarken, elindeki tespihi de dudak kıpırtılarıyla senkronize bir biçimde çekiyordu. Yürüyüş ritmi gayet sportmen, spor kıyafeti ise gayet göze sokulur cinstendi.

Eğer kuran sesi dışarı doğru verilmişken amcanın gayet sporcu ve marka şapkasının altında zıpır işi bir kulaklık görmüş olsaydım; duruma, "bir moda durumlar gurusu" olarak kesinlikle 10 puan verirdim.

Amcaya her devrin adamı puanı olarak 10'u verdim gitti, estetik puanda ufak bir düşme yaptım ve kendisine 9,85'i uygun gördüm.

Eğer gayet sporcu ve marka şapkasının altında kulaklık olsaydı, tık rekorları kırma ihtimali kuvvetle muhtemel bir videoyu kaçırdığım için kendime küsebilirdim.